Chọn lĩnh vực có lợi thế ở Việt Nam tập trung phát triển công nghệ

Chiều 13/10, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Hội nghị góp ý dự thảo Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (Chiến lược) giai đoạn 2021 – 2030. Dự thảo Chiến lược do Bộ Khoa học chuẩn bị. và Công nghệ chủ trì soạn thảo. Đồng chí Bùi Thế Duy, Thứ trưởng làm Phó Trưởng Ban soạn thảo, Tổ trưởng Tổ biên tập. Dự thảo đang trong quá trình lấy ý kiến ​​để hoàn thiện và dự kiến ​​sẽ trình Chính phủ vào tháng 11 tới.

Ông Bùi Thế Duy cho biết, khi xây dựng Chiến lược, Ban soạn thảo xác định lựa chọn một số lĩnh vực lợi thế để tập trung đầu tư. “Ban soạn thảo rất mong muốn được nghe ý kiến ​​của các nhà khoa học về những lĩnh vực cần tập trung trong giai đoạn tới”, Thứ trưởng Duy nói.

GS Nguyễn Năng Định, Đại học Quốc gia Hà Nội đề xuất 7 lĩnh vực cần phát triển mũi nhọn là công nghệ giao thông, chế tạo máy, nông lâm ngư nghiệp, trong đó có nông nghiệp xanh sạch và khoáng sản. các sản phẩm – dầu khí, luyện kim và vật liệu tiên tiến, y sinh, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, và cuối cùng là giáo dục – đào tạo.

Giáo sư Lưu Văn Bôi, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, nước ta còn nghèo, tiềm lực khoa học và công nghệ yếu, chưa thể đầu tư cho tất cả các lĩnh vực. Do đó cần phải lựa chọn một số lĩnh vực ưu tiên.

Biến đổi khí hậu là vấn đề mà GS Bội cho rằng cần ưu tiên đầu tư trong giai đoạn tới. Ông cho rằng, sự tồn tại của Đồng bằng sông Cửu Long, vấn nạn xâm nhập mặn, lũ lụt tàn phá miền Trung, sạt lở núi… đang cận kề với người dân. Tiếp đó, ông Bội cho rằng dịch bệnh, y tế công cộng, lĩnh vực phi truyền thống … cần được giải quyết bằng khoa học công nghệ.

“Phát triển công nghệ không có nghĩa là chạy đua mà không phù hợp. Công nghệ phải đưa vào sản xuất, mọi người hiểu và sử dụng. Đầu tư phải có trọng điểm”, GS Đinh Văn Bôi nói.

Về đầu tư cho khoa học có trọng điểm, GS Lê Huy Hàm cho rằng, hệ thống khoa học công nghệ trong nước quá lớn, cồng kềnh nên ngân sách không đảm bảo đầu tư trọng yếu để phát huy hiệu quả. Vì vậy, để chuyển từ ứng dụng công nghệ sang tạo ra công nghệ cần có cơ chế tài chính phù hợp, hấp dẫn để thu hút nguồn nhân lực. Chỉ tập trung đầu tư vào các đề tài công nghệ có tính ứng dụng cao và hiệu quả. “Để thành công, một mình Bộ Khoa học và Công nghệ không làm được”, ông Hàm nói và cho rằng cần sự đồng lòng của cả hệ thống.

Tại hội nghị, các ý kiến ​​cũng đóng góp vào các vấn đề về xây dựng cơ chế tài chính, chọn doanh nghiệp làm trung tâm, liên kết đào tạo, nghiên cứu …

Theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, xu hướng chung của thế giới là trong hệ thống đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp là trung tâm. Chiến lược này của Việt Nam cũng đi theo hướng đó. Tuy nhiên, đối tượng nghiên cứu vẫn là các viện, trường đại học. Doanh nghiệp là đơn vị đặt hàng, đặt tên bài báo cho nhà khoa học nghiên cứu, sau đó quay lại ứng dụng vào sản xuất của doanh nghiệp.

Hoàn cảnh ở Việt Nam, đã có lúc nhóm nghiên cứu phải đưa ra sản phẩm thương mại. Theo ông Duy, việc này sai về quy trình. Các nhà khoa học chỉ có thể đưa ra những sản phẩm trí tuệ, không thể có quy trình sản xuất hay đầu tư tài chính, tiếp thị hay chấp nhận rủi ro như các doanh nghiệp. Đó là lý do để Chiến lược này đặt doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, trong chiến lược này, các trường đại học phải là chủ thể nghiên cứu mạnh. Hiện Việt Nam đã có một số trường đại học đầu tư nghiên cứu nhưng ông Duy cho rằng chưa thể là đối tượng nghiên cứu mạnh của hệ sinh thái. Trường có nguồn lực tốt, có thế hệ kế thừa, số lượng lớn sinh viên, thạc sĩ, nghiên cứu sinh, gắn với đào tạo. Theo đó, “công nghệ mới, tiên tiến nhất, ứng dụng nhiều nhất sẽ phải đến từ các trường đại học”, ông Duy nói.

Tổng kết hội thảo, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết, ban soạn thảo sẽ tập hợp các ý kiến ​​để hoàn thiện, chỉnh sửa dự thảo Chiến lược khoa học và phù hợp nhất với thực tế.

Đến Hội