Thành công cho những người làm khác Facebook

Nếu họ không chọn cạnh tranh bằng cách khác biệt hóa trong thị trường ngách, thì những đối thủ cố gắng đối đầu với Facebook đều sẽ phải chịu chung một kết cục.

Đó là một ngày mùa hè tháng 7 năm 2006, khi chàng sinh viên trẻ Mark Zuckerberg cùng hai nhà đầu tư Peter Thiel và Jim Breyer thảo luận về việc có nên bán mình cho Yahoo với giá 1 tỷ USD hay không. Zuckerberg đã “chốt” thương vụ bằng một câu trả lời không thể dứt khoát chỉ sau 10 phút gặp gỡ.

Ngoài Yahoo, Facebook cũng có 10 lần khác được hỏi mua và câu trả lời quen thuộc của Mark Zuckerberg luôn là không. Phần còn lại của câu chuyện đã trở thành lịch sử.

Mark Zuckerberg đã tạo ra một kỷ nguyên mới của mạng xã hội, điều mà các đối thủ sau này đã cố gắng bắt chước nhưng không thành công. Tuy nhiên, những người không đi được trên con đường này đã để lại những bài học kinh nghiệm quý giá, qua đó các đối thủ từng bước làm lung lay sự thống trị của gã khổng lồ Facebook.

Những người thất bại vì họ bắt chước Facebook

Khi Facebook ra đời vào năm 2004, Myspace vẫn là mạng xã hội thống trị ở Mỹ, Friendster đang phát triển mạnh mẽ ở châu Á và Yahoo vẫn đang trong thời kỳ hoàng kim thống trị Internet thế giới.

Khi không có đối thủ, cách duy nhất để thành công của Facebook là dựa vào sự sáng tạo và luôn dẫn đầu đối thủ. Năm 2006, Facebook đã giới thiệu tính năng cơ bản nhất của mạng xã hội hiện nay, đó là News Feed.

Nó chỉ đơn thuần là một nguồn cấp tin tức hiển thị các bài đăng cập nhật xung quanh người dùng. Nhưng đằng sau nó là một thuật toán được phát triển bởi máy học với hơn 100.000 tham số để nhìn vào tâm trí người dùng.

Facebook thậm chí còn đưa ra khái niệm hủy kết bạn ‘unfriend’, được Oxford đưa vào từ điển tiếng Anh như một thuật ngữ mới vào năm 2009.

Vô số mạng xã hội ra đời trong thế kỷ 21, nhưng chỉ một số ít đạt được thành công.

Bằng cách giới thiệu những tính năng hoàn toàn mới với thế giới vào thời điểm đó, Facebook đã lần lượt đánh bại tất cả các đối thủ lớn nhất. Myspace tự chết vì bị ép doanh thu với quá nhiều quảng cáo khiến người dùng quay lưng. Yahoo! 360 và Friendster chậm đổi mới với thiết kế hoài cổ và nhiều lỗi nhỏ.

Một thất bại khó tin là Orkut, mạng xã hội ra đời trước Facebook chỉ 10 ngày và từng chiếm vị trí số 1 tại Ấn Độ và Brazil. Orkut đóng cửa vào năm 2014 khi không thể bắt kịp Facebook về công nghệ và người dùng.

Ngay cả đối thủ mạnh nhất sau này là Google+ cũng phải đóng cửa vào năm 2019 vì tính năng thua xa Facebook. Nhưng cũng giống như mọi thứ trong thế giới công nghệ, Facebook không thể thống trị mãi mãi dù đã gia nhập hàng ngũ Big Tech cùng với Google, Apple, Amazon và Microsoft.

Chỉ có một cách khác để sử dụng Facebook

Bắt chước là đào một cái hố để chuẩn bị cho thất bại đang chờ bạn phía trước. Cách duy nhất để làm điều này là đi trên con đường hẹp để hy vọng tạo ra điều kỳ diệu trong thời đại Internet.

Trong số đó, YouTube chọn tập trung vào video, LinkedIn tập trung tạo mạng xã hội cho việc làm, Twitter đơn giản hóa mọi thứ để trở thành mạng xã hội dành cho những độc giả lười biếng, Reddit nhấn mạnh tính ẩn danh, và Quora tập trung vào mạng xã hội. Tập trung vào Q&A, 9Gag mở ra cánh cửa cho kỷ nguyên của meme.

Các mạng xã hội như Tumblr, Pinterest, Instagram ra đời muộn hơn và lấn sân sang lĩnh vực chia sẻ ảnh độ phân giải cao. Gần nhất là TikTok đi theo hướng lan truyền video ngắn dưới 15 giây và Clubhouse chọn xây nhà cho những người thích nói.

Tất cả những đối thủ này đều đang đứng trên vai những người khổng lồ, dù không thể ngay lập tức tạo ra sự khác biệt nhưng dần khiến Facebook đánh mất vị thế làm chủ cuộc chơi.

Chỉ những mạng xã hội dám làm khác mới có thể chiếm thị phần từ gã khổng lồ Facebook.

Facebook đã quá sợ hãi và vội vàng ngăn cản điều đó xảy ra. Năm 2012, Facebook đã chi 1 tỷ USD để mua lại mạng xã hội chia sẻ ảnh Instagram. Năm 2014, Facebook đã chi hơn 19 tỷ USD để mua ứng dụng nhắn tin tức thời WhatsApp.

Và khi không muốn mua hoặc không đủ tiền mua, Facebook chọn cách đánh cắp từ các đối thủ của mình. Tính năng Câu chuyện và Hiệu ứng máy ảnh nổi tiếng của Snapchat đã được Facebook ‘mượn’ trên các sản phẩm của mình từ năm 2017.

Khi hẹn hò trực tuyến lên ngôi cùng cơn sốt Tinder, Facebook đã nhanh chóng tung ra một tính năng tương tự mang tên Facebook Dating vào năm 2019.

Khi TikTok làm mưa làm gió trên khắp thế giới, Mark Zuckerberg đã âm thầm nói nhỏ với Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump, dẫn đến việc nền tảng chia sẻ video bị ông Trump cấm. Facebook sau đó tranh thủ ra mắt một tính năng tương tự, Reels cho Instagram vào tháng 8 năm 2020.

Mới đây nhất vào tháng 6 năm 2021, Facebook vừa ra mắt tính năng Âm thanh trực tiếp bắt chước mạng xã hội âm thanh đang lên Clubhouse.

Về góc độ quốc gia, Facebook vẫn chưa thể bắt kịp với khả năng bản địa hóa rất cao của KakaoTalk ở Hàn Quốc hay Line ở Nhật Bản. Điều tương tự cũng có thể xảy ra với Zalo tại Việt Nam với cách tiếp cận người dùng dựa trên tin nhắn di động, mở rộng thành một siêu ứng dụng bao gồm các tính năng tương tự mạng xã hội. KakaoTalk hoặc Line đã thực hiện thành công như thế nào.

Điều đó nói lên rằng, Facebook không phải lúc nào cũng là bá chủ. Một khi sức sáng tạo đã bị xói mòn bởi áp lực doanh thu và bộ máy cồng kềnh, vị thế của Facebook đã, đang và sẽ tiếp tục bị lung lay dữ dội trong một thế giới công nghệ luôn thay đổi từng ngày.

Bất kỳ cơ hội cho sau này?

Một chu kỳ phát triển mới của Internet nói chung và mạng xã hội nói riêng đã bắt đầu. Cơ hội chia đều cho bất kỳ công ty công nghệ nào có thể đóng lại những lỗ hổng mà Facebook đã tạo ra như tin giả tràn lan, đánh cắp dữ liệu người dùng, tài khoản giả mạo …

Đó sẽ là cơ hội cho một mạng xã hội thế hệ mới với cách tiếp cận mới, cách làm mới. Ví dụ, mạng xã hội có chia sẻ doanh thu với người dùng, mạng xã hội có người dùng xác định để gắn trách nhiệm thực với tài khoản ảo, mạng xã hội cho phép phát triển nền tảng phụ để xây dựng cộng đồng. đồng tiền nhỏ riêng biệt.

Hơn hết, mạng xã hội cần có sự minh bạch mà Facebook không có như thuật toán công khai, dữ liệu được lưu trữ phi tập trung và do người dùng quyết định, lộ trình phát triển công khai và xây dựng tính năng. dựa trên sự lựa chọn của người dùng.

Tóm lại, chỉ có mạng xã hội nào dám bứt phá, đi tắt đón đầu, dám làm với tinh thần không sợ thất bại trước đại gia mới có thể ‘bước qua sàn nhảy’ trước một Facebook ngày càng tham lam và không thể làm như vậy. tôn trọng người dùng.

Phuong Nguyen